Morsas da mustgins
Text nominà per il Premi Term Bel 2022: Morsas da mustgins
Prelecziun:
Escapissem
Cun in sfratg sa serra l’isch. Las vuschs da tschella vart èn mo anc dad udir da bass. Ella auda che sia figlia cloma insatge e che ses figl cumenza a bragir. Ma quai na tutga ussa betg pli ella. Sia attenziun sa drizza sin il pult visavi da l’isch. El vesa anc ora exact sco avant in’emna. Sper ses laptop serrà stat da maun dretg anc la scadiola da café mez bavì, da maun sanester il cudeschet cun sias notizias e dissegns ed in pèr mieulas dal stortin ch’ella aveva mangià gliez di.
Giun cuschina cloma ses um d’ensolver e sia figlia sbragia enavos ord sia chombra grad dasperas.
Ella respira profundamain e serra curt ils egls. Lura fa ella dus pass ed è tar ses pult. Tras la fanestra gist sura splenduran intgins radis dal sulegl ma dal nord sa stauscha natiers la tschjera. I na vegn betg a star bell’aura l’entir di. Ma era quai n’emporta nagut ad ella. Ella prenda plaz. La sutga tgula. Ella avra il laptop.
Avant ella sa rasan ora bustabs nairs sin funs alv. Lingia per lingia. Paragraf per paragraf. Tut quai ch’ella ha scrit avant in’emna. E l’emna avant. E l’emna avant. E l’emna avant. Ella auza il maun e stritga intgins chavels cler brins ord fatscha. In fil luc da la mongia da ses pullover cotschen la sguiztga vi da la chanvella. Fertant ch’ella legia las davosas frasas da l’emna passada emprova ella da morder giu il fil cun ils dents.
Surpraisa constatescha ella ch’ella è cuntenta cun il scrit. Il maletg da l’erox fin qua è persvadent, l’acziun vegn iniziada ed il plot sa sviluppescha en la direcziun giavischada. Ella dat in sguard sin sias notizias. Cun il maun dretg tschiffa ella la scadiola. Ella prenda in schluc, ma spida immediat enavos el. Bah. Café fraid. Ella sa squassa. Curt studegia ella sch’ella duess ir per ina nova scadiola, ma las vuschs dal plaunterren la tegnan enavos. Puspè guarda ella en ses cudeschet e sin la charta ch’ella ha malegià lien, ma atgnamain na dovra ella gnanca lezza.
Ella sa co ch’i va vinavant.
Sia detta sgola sur la tastatura. Il climpergnar rebatta en la stanza. Ord cuschina vegnan las ramurs d’ina famiglia ch’ensolva. Ma ella na las auda betg. Ella na po betg udir. Ils proxims pass dal erox èn ses agens pass. Ella sa metta sia via en quest mund ester e tuttina enconuschent, ch’ella ha sezza inventà. In mund plain miraclas e magia, plain figuras curiusas, privlusas, charas e curaschusas. Escapissem, aveva in da ses critichers scrit suenter il davos cudesch. Sco sch’i fiss insatge nausch da scappar en in mund fantastic.
L’erox targlina. El stat al spartavias. Il climpergnar tschessa. Ella auza il maun e tschicca il fil luc da ses pullover. Avant fanestra sa sguscha la tschajera. Il sulegl è sparì davos la brentina. Ses dents isan il fil, el vegn pli fin en in lieu. Sin sia lieunga gusta ella la cotschna launa. Ella tira. Ed il fil stgarpa.
Ses mauns sa mettan puspe sin il laptop. La decisiun è prendida, la direcziun clera. Ses pullover cotschen para da perder la colur cun la brentina che spluntina encunter la fanestra. Ella smatga las tastas. Ils pizs da sia detta èn palids, senza sang, ma l’erox survegn adina dapli vita e persvasiun. Las tastas climpergneschan. Ses chavels brins paran grischs en la glisch turscha. Els perdan la colur, vegnan transparents. Sia siluetta sa confunda, fertant che l’istorgia survegn dapli conturas. Ella daventa adina pli clera, fin ch’ins vesa atras ses chau. L’isch davos ella è serrà.
Cura che la sava vegn smatgada da mezdi ed ina pitschna fatscha guarda dad isch en, è la sutga vida. Mo il monitur s’emplenescha d’in cuntin cun paragrafs e paragrafs, lingias e lingias, bustabs e bustabs
– senza FIN.
Deutsche Übersetzung: Eskapismus
Scrit en incumbensa dad RTR per il film „computer, cafés e crisas – l’art dal scriver“. Guardar qua.
Panuglias da fim – prelecziun da p. 14-15
Empustar qua.
Hier bestellen.
Glitta tar glitta
La figura a l’orizont sa perda en l’immensitad tranter tschiel e terra. Diffusas tremblan sias conturas en la turscha glisch dal sulegl. Il vent para da disfar mintga object che s’auza or da la terra. Grauns da sablun sgolan sur la mar setgentada dal watt. Las chavas che las undas han laschà en la splagia traglischan dal rest da l’umiditad, che n’è anc betg sfundrada en las profunditads da quest desert maritim. …
(publitgà en La feglia dal fraissen 2020)
Empustar qua.
Hier bestellen.
La curridra
Igl è quiet en il guaud. Mo ses pass rumpan il ruaus. Il sang curra tras sias avainas. Regularmain tschenta ella in pe davant tschel. Ses cor batta en il ritem da ses pass. Ina lieur sper via gizza las ureglias e svanescha en las chaglias cura che la curridra s’avischina. Ella pertschaiva l’entira vita dal guaud. La lieur co ch’ella sa zuppa pli profund en il bostgam. Ils trais chavriels che pasculeschan sin in pitschen enclar. La vulp che fufrogna vid la rusna d’ina talpa ed ignorescha ils pass da la curridra. Ed anc bler dapli. …
(publitgà en La feglia dal fraissen 2020)
Empustar qua.
Hier bestellen.
Skoda Octavia
… Ella ha tschertgels stgirs enturn ils egls. L’entir di ha ella stuì currer perquai che la scolasta da Lia è vegnida malsauna ed ella n’aveva betg pudì organisar uschè spert in babysitter. Marcus na pudeva natiralmain betg prender liber ed ella ha stuì telefonar a ses schef ed explitgar pertge che la praticanta stoppia uss concepir las novas preschentaziuns per ils clients che vegnan il venderdi.
Ella metta en il tempomat sin 103 kilometers l’ura, trais dapli che lubì, svutra en il stgaffet da guants e chatta il Dafalgan. Ella prenda duas pirlas enina e baiva in schluc dal bidun ch’il figl ha emblidà sin il sez en l’auto. Ses mauns tremblan. …
(publitgà en La feglia dal fraissen 2020)
Empustar qua.
Hier bestellen.
Sco da leger l’agen diari – mo mender!
… La re-lectura da mia tschavattada giuvenila ha pia evocà ina massa dumondas. Duess jau arder mes diaris anc existents da mia giuventetgna, avant che jau vegn anc sin l’idea da leger era quels? Per evitar anc ulteriuras penibladads? Ed èsi propi ina buna idea da publitgar in cudesch, in cudesch cun agens texts, forsa er intims, sch’igl exista il ristg che jau ma turpegel en diesch onns la pel plaina per mes scrivlottiez? Forsa che jau duess l’emprim ina giada leger in pèr da mias columnas veglias. Sche quellas èn pli u main en urden, na stoss jau forsa tuttina betg disdir da la publicaziun da mes emprim cudesch.
(publitgà en la La Quotidiana e Die Südostschweiz, 17 da favrer, 2020)
L’entira columna qua.
L’inspectur da tualettas
Igl è dumengia saira ed i dat tschaina tar ils Pfeiffers. Tuts èn là: jau, mia sora, mes frar e bab e
mamma. In’excepziun en questa famiglia. I dat selvadi. Bab è stà l’entir suentermezdi en cuschina ed ha cuschinà. Nus giudain la tschaina e faschain plaschentinas a bab per ses grondius menu, mamma sco adina bler memia surfatg, mes frar cun bucca plaina e mia sora cun in marmugnar consentì. Total idillic.
Ed amez questa idilla di bab a mamma: «Ti stos dir a nossa dunna da nettegiar ch’ella stoppia
schubregiar meglier la tualetta.» Mes frar guarda in pau irrità: «La tualetta è toch schubra.» «Na, eba betg», respunda bab. «Ma ella è tut alva», sa maschaida en mia sora. «Na, eba betg», repeta bab. «I toffa.» «Nua èsi lura tschuf?», dumonda mamma che perda plaunsieu la pazienza. «Sut l’ur da la tualetta! Là èsi tschuf», di bab. Nus fragliuns auzain tuts enina noss chaus. «Daco sas ti quai?», dumonda mes frar. Jau e mia sora surrin. Nus sminain tge che vegn uss. «Has chatschà il chau en la tualetta per controllar quai?» Tar quest maletg schluppain nus dal rir. …
(publitgà en la La Quotidiana e Die Südostschweiz, 10 da november, 2014)
L’entira columna qua.